Prostorom lete nestvarne stvari,
Grle me il’ ostavljaju, one su uvek tu…
(“Nestvarne stvari”, Luna)
Impresivno. To je prvi utisak kada uzmete knjigu “Ogledalo Lune”, djelo autorskog trojca koji čine Predrag Popović, Saša Rakezić i Goran Tarlać.
Nakon kapitalne monografije nekadašnjeg Džuboksovog urednika Branka Vukojevića “Kako je bio rokenrol” (2005), ovo je drugo, ali ne i posljednje izdanje Društva ljubitelja popularne kulture, udruženja prijatelja iz Beograda najpoznatijeg po lansiranju web magazina Popboks 2004. godine.
Knjige se po koricama ne sude, to znamo, ali teško je ostati ravnodušan kada bacite prvi pogled na ovu knjižurinu, u bukvalnom smislu tog pojma, sačinjenu od 377 stranica i kilograma papira. Vizuelno odlično upakovanu, sa prekrasnom naslovnom stranom, na kojoj se nalaze fotografija članova Lune, zabilježena u doba kad je bend bio na vrhuncu.
Jednako impresivan utisak knjiga ostavlja kada je otvorite i počnete čitati.
Preciznije rečeno, “Ogledalo Lune” u krajnjem zbiru daje savršenu književnu kombinaciju forme i sadržaja, koja skromne standarde srpske rok beletristike podiže na vrlo visok nivo u svakom pogledu.
Neko će reći da to nije i pretjerano teško, ako uzmemo u obzir sporadične ekscese u ovoj oblasti, koji se zbog rijetkosti uglavnom dočekuju sa nepodijeljenim oduševljenjem, čak i kada ih samim kvalitetom ne zavrijeđuju, ali brzo ćete shvatiti da ovdje nema mjesta brzopletim zaključcima.
Iza ove knjige stoje ogromno ulaganje, težak rad i, prije svega, velika ljubav prema temi kojom se bavi, a to se vidi u svakom njenom segmentu.
Od početne ideje, koja se po riječima autora javila, tokom 2014. godine, kada je album “Nestvarne stvari” skromno proslavio 30. rođendan, njih trojica su odlučili da je sprovedu u djelo, te počeli da bilježe razgovore sa nekadašnjim članovima ovog benda.
Nakon trogodišnjeg istraživanja, čak 70 sati intervjua, hiljade postavljenih pitanja, tona prekopanih pasusa arhivske građe u štampanom izdanju, obimne potrage za starim fotografijama, izgubljenim audio i vizuelnim snimcima, zaboravljenim imenima i datumima, sada je pred nama beskompromisno i precizno svjedočanstvo o meteorskom usponu i sagorijevanju jednog velikog benda, čije je stvaralaštvo do danas ostalo teško uporedivo sa bilo čim u bivšoj i sadašnjim nam zemljama.
Početni fakti koji su tiču samog benda su skromni i šturi. Novosadska grupa Luna je postojala svega dvije godine, od jeseni 1981. do jeseni 1983. Slobodan Tišma (vokal), Zoran Bulatović Bale (gitara), Ivan Fece Firči (bubanj) i Jasmina Mitrušić (klavijature) su za to vrijeme održali 15 koncerata i izdali jedan album. Osim nastupa na Exitu 2004, nikada se više nisu sastali. Njihova ploča “Nestvarne stvari”, objavljena posthumno, nakon razlaza benda 1984. godine, u svega 920 primjeraka za mariborski Helidon, postala je jedan od onih albuma srpskog rokenrola, koji prefiks “kultni” nosi sa apsolutno zasluženim pravom.
Naravno, nameće se logično pitanje, čime je jedan bend, objektivno gledano više nego skromnog opusa, zaslužio tako raskošnu knjigu poput ove. Upravo na to pitanje, “Ogledalo Lune” pokušava ponuditi odgovore, koji se mogu iskazati riječima, izrečenim i napisanim. Za one odgovore koji se ovakvim riječima ne mogu objasniti, tu je remasterizovano CD izdanje albuma, istovrememeno prvog i posljednjeg. Pustite ga glasno i biće vam rečeno sve ono ostalo što trebate znati. Muzika zabilježena na njemu ne samo da je preživjela nemilosrdni sud vremena, već je to isto vrijeme prestigla, pa i danas zvuči autentično i ubedljivo, baš kao u doba kada je snimljena. Štaviše, i dalje je za koplje daleko ispred svega što će, uz nekoliko časnih izuzetaka, regionalni rokenrol ponuditi u tri decenije nakon nastanka ove ploče.
Sa jedne strane, Luna je muzički bila naslonjena na aktuelne svjetske tokove tog doba (poput novog talasa i post-panka), dok je, sa druge strane, postala vrlo brzo toliko svoja, da se više nigdje nije mogla svrstati.
Svaka klasifikacija, koliko god ona bila argumentovana i dobronamjerna, gubila je smisao u sudaru sa silovitom kombinacijom zvuka i riječi, zabilježnoj u rilnama ove ploče. “Nestvarne stvari” su svoj nastanak jednako dugovale tmurnom blatu Panonije i betonskom sivilu socrealizma, a najviše specifičnom odnosu ili, bolje rečeno, kreativno-sviračkoj hemiji nastaloj između četiri potpuno različite ličnosti i karaktera, zaslužne za njeno stvaranje.
Okosnicu ove knjige čine upravo četiri džinovska intervjua sa Minom, Firčijem, Baletom i Tišmom, uz dodatak dvadesetak manjih razgovora sa Luninim saradncima, poštovaocima, novinarima tog vremena i prijateljima. Serija razgovora, tokom kojih autori bez milosti seciraju svakog od sagovornika, ne libeći se izvući iz njih ono pozitivno, ali i ono negativno. Školski primjer kvalitetne komunikacije na relaciji umjetnik-novinar, gdje se tražeći odgovor na jedno pitanje, dešava da se nametnu desetine novih pitanja, koje nose razgovor u smjeru koji postaje iznenađenje za sve sudionike istog.
Iz “Ogledala Lune” ćete saznati detalje koji bacaju potpuno drugo svjetlo na karijere i ličnosti članova benda, a do kojih se ranije teško moglo doći putem konvencionalnih medija, a koji su se bavili sa opusom Lune proteklih godina; od kreativnih, ličnih i porodičnih uticaja na članove benda, preko uzroka koji su doveli do stvaranja grupe i njenog raspada, do posthumnog traga na umjetničku scenu u regionu, daleko značajnijeg, nego što to izgleda na prvi utisak.
Logično, traganje za ovim odgovorima, širilo je i tematski okvir “Ogledala Lune”, pa se ona ne bavi samo sa te dvije godine, koliko je grupa postojala, već životima njenih članova prije i poslije tog perioda. Posebna poglavlja “Ogledala Lune” su tekstovi pjesama, citati iz recenzija, izvještaja i intervjua, stripovi inspirisani Lunom… I da, na kraju krajeva, skratimo priču, sve što se treba znati o Luni, spakovano je između korica ove knjige. Ostalo se, da se ponovimo – mora čuti!
Teoretski, fizika je po pitanju ogledala, jednog od čestih motiva u Luninim pjesmama (i kojem sama knjiga duguje svoje ime), veoma precizna. Ogledalo je površina koja pravilno odbija svjetlost, a odbijeni lik u ogledalu može biti, u zavisnosti od toga gdje se nalazi onaj stvaran (ako je sa iste strane ogledala, kao i predmet) ili nestvaran (ako je sa suprotne strane ogledala, nego predmet).
Slavni engleski pisac Luis Kerol je svoju junakinju Alisu jednom poveo na putovanje kroz ogledalo, gdje se po njemu nalazila vrata Zemlje čuda, mjesta gdje zakoni fizike nisu imali pretjerano veliku važnost.
Nije teško povjerovati, uz malu pomoć mašte, da je sa iste destinacije prije tri decenije u naš svijet dospijela i grupa Luna, da su tokom svog kratkotrajnog boravka snimili album “Nestvarne stvari”, zabilježivši svoja iskustva sa one strane, te se ponovo vratili u “svoju” Zemlju čuda.
Knjiga “Ogledalo lune” je najsvježiji dokument njihovog boravka sa ove strane. Obavezan za svakoga koga je očarala genijalnost muzike stvorene tokom tog čudesnog putovanja i teško nadmašiv po kvalitetu, u neko dogledno vrijeme, osim ako jednog dana neko od nas, poput članova novosadskog benda, uz pomoć muzike, talenta i vještine, pronađe put sa one strane ogledala, gdje borave sve nestvarne stvari.
Osim autorske trojke, ogroman doprinos izlasku ove knjige dale su i brojni drugi saradnici iz drugog plana, poput dizajnera Uroša Vukovića i Olje Mandić, fotografa Goranke Matić, lektora Nataše Ivanovi, autora fotografija Dragana Gojića, Matilde Ruljec, Roberta Šoke, Slobodana Antića, Stanislava Milojkovića, Vladimira Radojičića, Violete Mitrušić, Zorana Jovanovića i brojnih drugi saradnika, uredno pomenutih unutar knjige, bez obzira na veličinu doprinosa njenom stvaranju.
